Stop judging! Je weet niet welk verhaal er achter een handicap schuilgaat

Oh, wat zijn we toch goed in verhalen verzinnen. Vanaf het eerste moment dat we iemand ontmoeten, of alleen al op straat zien lopen, beginnen de oordelen te ratelen. Zéker als iemand met een handicap door het leven gaat, brengt dat de wildste fantasieën op hol.

Binnen een seconde hebben we vaak al een héél verhaal bedacht. Mist hij een been? Oeh, dan is dat is vast een ernstig ongeval geweest. Zit ‘ie in een rolstoel? Wat zielig, dat vindt ‘ie vast heel erg! Heeft ze last van overgewicht? Eigen schuld, had ze maar niet zoveel moeten eten. En zo gaan we de he-le dag door. Iemand is dapper, sterk, stoer, zielig, sneu of stelt zich aan… Maar even serieus, we hebben toch werkelijk geen idee wat er nou écht aan de hand is?

Want eerlijk, je kunt gewoonweg niet weten waar iemand vandaan komt. Waar hij of zij doorheen is gegaan, wat de werkelijke oorzaak van een handicap is, hoe iemand er zelf mee dealt, of welke pijn iemand wel of niet ervaart. Jouw verhaal en oordeel, zijn altijd jouw interpretatie.

Een bekende quote van de Braziliaanse schrijver Paulo Coelho is: We can never judge the lives of others, because each person knows only their own pain and renunciation. En daar heeft hij groot gelijk in. Je ziet de wereld namelijk alleen maar vanuit je eigen ogen en je kunt ‘t alleen maar linken aan jouw eerdere ervaringen, met jouw oordeel van wat goed of slecht is. Waar een ander mee zit of hoe een ander iets ervaart, kun je met je beste bedoelingen niet voor de volle 100% begrijpen.

Maar toch baseren we er allerlei verwachtingen op. Want ‘iemand kan toch wel even [insert verwachting hier]’, of: ‘als jij in zijn schoenen had gestaan dan [oordeel zelf invullen]’. Of je ‘t nou wil of niet: oordelen doen we allemaal. We verdelen dingen in goed en slecht, mooi en lelijk, leuk en stom, stoer en zielig, en ga zo maar door. Op zich niet verkeerd hoor. Het kan je ver brengen als je situaties en personen kunt inschatten, maar het is dus wél belangrijk om altijd een slag om de arm te houden.

Pijn - maar ook geluk - voelt voor niemand hetzelfde en daarom is het tijd om te stoppen met klakkeloos oordelen. Je weet niet welk verhaal er achter een handicap schuilgaat, dus verzin er zelf ook geen. En ga al helemaal geen dingen verwachten of vinden, zelfs niet als je het verhaal denkt te kennen. Als we daarmee nou eens beginnen. Met ons realiseren dat we het oordeel over iemand zelf bedacht hebben. Én dat er in alle gevallen ook een compleet ander verhaal waar zou kunnen zijn. En laten we dan vervolgens gewoon eens wat vaker vragen hoe het zit. Door echt geïnteresseerd te zijn en open staan voor het échte verhaal. Zou ’n hoop teleurstellingen, onnodig veroordeel en energieverspilling schelen, toch?