Vivian (23, meervoudig beperkt) stelde haar doelen bij, maar haar dromen niet

Vivian van Leeuwen (23) is docent Nederlands in opleiding en heeft een zeldzame darmziekte met chronische vermoeidheid, doofheid, slechtziendheid en rolstoelafhankelijkheid tot gevolg. Haar droom: De eerste succesvolle docent met een visuele én auditieve beperking worden.

Nederlandse Taal en Cultuur. Daar had ik in de examenklas van de havo mijn zinnen op gezet – sterker nog, daar zaten mijn zinnen al op sinds het vmbo. Dat ik mijn liefde voor lezen en schrijven wilde omzetten in een studie en daarna in een beroep, stond als een paal boven water. Vijf jaar later heb ik nog nooit een universiteit van binnen gezien – behalve dan die keer dat mijn zus haar buluitreiking had – en ik zou het niet anders willen. Sterker nog: die droom over een studie Nederlands veranderde in een nieuwe droom zodra ik met de hbo-lerarenopleiding Nederlands startte. Want tja, als je aan dyscalculie grenzende problemen met rekenen hebt is een vwo-diploma als toegang tot de universiteit geen optie. Dan maar voor een hbo-propedeuse gaan, ook al had ik absoluut geen onderwijsambities. 

Voor de klas staan. Op het speciaal onderwijs. De eerste succesvolle docent met een visuele én auditieve beperking worden. Dát werd de droom waar ik koste wat het kost voor wilde gaan, de passie die een heel nieuw vuur in mij aanwakkerde en mijn hart sneller deed kloppen. Ging het van een leien dakje? Welnee. Ik merkte maar al te goed dat niet goed kunnen zien én horen knap lastig is als je docent wilt worden, maar meer credits dan dat gunde ik het niet: knap lastig, maar niet problematisch. Ja, ik werd er onzeker van, maar dat het mogelijk moest zijn heb ik nooit betwijfeld.

Tot ik stage liep bij die ene docent die me met precies de juiste vragen en voorbeelden de waarheid liet zien, een waarheid die al even onwrikbaar bleek te zijn als mijn droom. Eindelijk besefte ik: dit gaat niet. Ik kan dit niet. Ik hoor te slecht en ik zie te slecht en alle reflecties en hulpmiddelen en foefjes ter wereld kunnen dat niet compenseren. Ik hoor en zie te weinig van wat er in de klas gebeurt, kan de leerlingen niet de aandacht geven die ze verdienen – en als ik het wanhopig wél probeer, hou ik helemaal geen (toch al schaarse) energie meer over. Het gaat niet.

Die periode, de eerste maanden van 2017, waren misschien wel de zwaarste van mijn leven tot nu toe – als ik even niet naar de fysieke dalen kijk die ik heb gekend. Het was als een klap in mijn gezicht dat ik mijn droom moest opgeven. Ik wilde het zó graag, was zó vastbesloten, zó vol vertrouwen, en tóch ging het niet. Dat deed enorm veel pijn en het was moeilijk om het een plek te geven. Maar dat vuur, dat door de lerarenopleiding ontbrande vuur van liefde voor het onderwijs en voor lesgeven, brandde nog even fel.  Dan maar gaan voor een soort van-diploma met daarop alles behalve de lesbevoegdheid, en ik wilde dóór. Ik wilde op zoek naar the next best thing.

Dat vond ik, zonder er echt heel hard naar te hoeven zoeken. Want lesgeven heeft vele betekenissen. Lesgeven betekent lang niet altijd dat je vóór de klas moet staan. Lesgeven kan ook met slechts één of twee leerlingen. Lesgeven kan ook in de vorm van huiswerkbegeleiding, bijles, leerlingenbegeleiding, alfabetisering, remedial teaching, projectbegeleiding of het mentoraat. Lesgeven kan net zo goed één op één, en laat dat nou de manier van lesgeven zijn waar ik sinds mijn eerste stage al goed in ben geweest, waarin ik minimaal last heb van mijn beperkingen en waarin ik echt tot mijn recht kan komen.