Met echolocatie leren slechtzienden net zo te navigeren als vleermuizen

Echolocatie is een techniek waarbij je met klikgeluiden de omgeving kan aftasten. De techniek is vergelijkbaar met hoe vleermuizen navigeren en die bijzondere vaardigheid wordt aan steeds meer slechtzienden geleerd. 

Wetenschappers hebben steeds meer inzicht in hoe echolocatie werkt, wat het makkelijker maakt om de techniek over te brengen op anderen. Door de echo die ontstaat wanneer je je met je mond een klikgeluid maakt, kun je achterhalen waar een object staat. 

De meeste mensen die blind zijn geboren, zijn heel gevoelig voor de akoestiek van hun omgeving. Ze gebruiken de echo die stuitert tussen muren, gebouwen en objecten om te navigeren en botsingen te voorkomen. In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor echolocatie en hoe deze techniek slechtzienden kan helpen. Expert Daniel Kish gebruikt echolocatie om mentaal een beeld te schetsen van de ruimte en is op deze manier zelfs door de bergen gefietst. “Uit wetenschappelijk oogpunt is stevig onderbouwd dat mensen dit kunnen”, zegt onderzoeker Lore Thaler van de Durham University. Onder veel slechtziende kinderen ontstaat die techniek zelf spontaan. “De techniek die ze zichzelf hebben aangeleerd, lijkt heel veel op echolocatie.”

In een nieuw onderzoek werden acht echolocatie-experts gevraagd door te klikken een schijf van 17,5 centimeter groot in een ruimte te vinden. De onderzoekers plaatsen de schijf een meter bij de vrijwilligers vandaan in verschillende hoeken. De vrijwilligers spotten het object meteen als het voor ze lag, vonden het in 80% van de gevallen als het iets achter ze lag en in 50% van de gevallen als het ver achter ze lag (ze mochten hun hoofd niet draaien). 

De deelnemers brachten instinctief het aantal kliks omhoog wanneer een object verder van ze vandaan was geplaatst. Dat is precies hetzelfde wat vleermuizen die gebruikmaken van sonar doen. Door die verschillende strategieën te leren kennen, kunnen zij de techniek weer overbrengen op andere visueel beperkten. “Het is een heel goed te leren vaardigheid.”

Echolocatie wordt wel gebruikt als een aanvulling op een blindenstok en/of blindengeleidehond. Het is een manier om botsingen op ooghoogte te voorkomen en geeft een betere indruk van de omgeving, wat met een stok of hond een stuk lastiger is. 

Bron: The Guardian.