Hoe je kunt gaan sporten met een dwarslaesie

Voor iedereen die vanuit het niets gaat sporten geldt: bouw het goed op. En als je een dwarslaesie hebt, dan geldt dat helemaal. Als je jezelf ineens in een rolstoel moet vervoeren, vraagt dat kracht van je armen. Veel oefenen en trainen dus! Ook als je voor je dwarslaesie al veel aan sport deed. Want dit is immers een heel andere ‘tak van sport’.

In het begin mis je simpelweg spierkracht in je armen. “Dat blijkt vaak al bij de sportmedische keuring met inspanningstest. Die nemen we af als iemand als doel heeft zijn of haar conditie te verbeteren ” zegt Linda van Vliet, testcoördinator bij het Centrum voor Aangepast Sporten bij Reade in Amsterdam. “Bij deze maximale inspanningstest moet je in een handbike of armcrankergometer een oplopende weerstand wegduwen, totdat je niet meer kunt. In de praktijk zien we dat verzuring van de armen de voornaamste reden is voor het beëindigen van de test. Het hart-long-systeem is namelijk nog niet maximaal aan het werk, en de kracht in de armen is beperkt. Daardoor verzuren ze vroegtijdig.”

Als beginnende rolstoeler kun je in eerste instantie focussen op het trainen van de belastbaarheid van je armen en bovenlichaam. “Bij Reade zijn we nu gericht bezig met een combinatie van intensieve krachttraining en High Intensity Cardio Training,” vertelt Linda. “Krachtraining en cardio brengen we beide op een korte maar hoge belastbaarheid. Voor de meesten is dat een enorme overgang. Vooral als je eigenlijk nooit zoveel hebt gesport, dan weet je echt niet wat je overkomt. Je leert wat het is om je lichaam maximaal te laten werken.”

De kunst is om als rolstoeler met een grotere spiermassa en kracht een groter ‘vat’ te maken van je bovenlichaam. “Krachttraining wordt daarom steeds belangrijker,” zegt Linda. “Voor écht iedereen, jong en oud. En dat is wennen. Krachttraining wordt nog te vaak gezien als ‘iets voor bodybuilders." Maar dat is een misvatting. "Het betekent dus de sportschool in. Maar niet zomaar elke sportschool: controleer eerst of je wel goede begeleiding krijgt. Zonder die begeleiding kun je het beter niet doen. Dat zou zelfs gevaarlijk zijn vanwege de kans op blessures. Blessures zijn voor niemand fijn, en zeker niet als je voor al je dagelijkse activiteiten afhankelijk bent van je armen.”

Train dus nadat je een sportmedisch advies hebt gekregen en volgens een gestructureerd en opbouwend schema. De juiste techniek bij het uitvoeren van de oefeningen is cruciaal, en de balans tussen belasting versus belastbaarheid moet je goed in de gaten houden. “Maar ook dat je een goede balans hebt in de spiergroepen die getraind worden. Alleen maar op borstspieren trainen terwijl de rugspieren te weinig worden belast geeft bijvoorbeeld een groter risico op blessures.”

En ja, goed trainen kost tijd. Hoeveel tijd daarin gaat zitten, is lastig in te schatten. Dat ligt er maar net aan wat je doel is. “Momenteel werken we bij Reade binnen de poliklinische setting met een trainingsperiode van 8 weken,” vertelt Linda. “Dat is heel kort en voornamelijk vanwege de restricties van de zorgverzekeraar. Ondanks dat in die 8 weken bij vele deelnemers al vooruitgang zichtbaar is, is het nog maar een begin. Het doel van het programma is dan ook dat mensen daarna zelf verder gaan met trainen.”

Oja, nog een tip: heb geduld. Trainen vraagt om doorzettingsvermogen. Het lukt je echt niet om binnen twee maanden getraind en topfit te zijn voor deelname aan bijvoorbeeld je eerste handbikerace. Het kost veel tijd om je conditie op te bouwen. Linda: “Natuurlijk kun je in korte tijd best veel voor elkaar krijgen, maar wil je het ook voor langere tijd vasthouden en blessurevrij blijven, dan moet je het echt opbouwen - en volhouden. Wat je in 8 weken opbouwt, kun  je in 1 á 2 weken weer verliezen als je niets meer doet of als je als gevolg van een blessure niets meer kunt. Bijvoorbeeld door te snel en te veel te willen. Het gaat dus allemaal om balans!”

Ook voor jou is er een geschikte sport die je leuk vindt, waarbij je aan je conditie en je gezondheid werkt én waarbij je een hoop gezelligheid vindt met mede-sporters. Benieuwd welke sportverenigingen er bij jou in de buurt zijn voor een proefles of lidmaatschap? Klik hier