De Onderwijsspecialisten: meer zelfvertrouwen en plezier door sport

Alle kinderen en jongeren met een beperking moeten kunnen sporten. Niet alleen op school, maar ook in de vrije tijd. Dat is de overtuiging van de scholen voor speciaal onderwijs van De Onderwijsspecialisten. Vakleerkrachten krijgen daarom alle ruimte om samen met leerlingen te zoeken naar hun ideale sport. Nikka te Koppel, vakleerkracht en combinatiefunctionaris van Het Bariet: “Bewegen is niet alleen goed voor de fysieke gezondheid, je ziet dat kinderen er meer zelfvertrouwen door krijgen.”

Sporten in veilige omgeving
Te Koppel en haar collega’s beginnen bij wat de leerlingen zelf leuk vinden. “Dat moet je samen met hen ontdekken. Onze leerlingen hebben verstandelijke beperkingen in verschillende gradaties, ze kunnen zelf dus niet altijd goed uitleggen wat ze zoeken. We zorgen daarom voor een breed aanbod bij de sportlessen. We laten bijvoorbeeld verenigingen gastlessen op school geven. Zo kan iedereen elkaar in een veilige omgeving leren kennen. Zodra wij zien dat iemand enthousiast op een sport reageert, gaan we ermee verder. We kijken bijvoorbeeld of er verenigingen zijn met een groep voor aangepast sporten. Of we gaan met de leerling naar een vereniging of aanbieder om te kijken hoe iemand in een reguliere groep mee kan doen. In het begin zijn wij er altijd bij voor de begeleiding, als het goed gaat bouwen we dat af zodat ouders en kinderen het zelf kunnen regelen.”

Verbazend mooie resultaten
De aanpak heeft bij Het Bariet al voor mooie verrassingen gezorgd. “Een meisje dat op school erg teruggetrokken is en niet tegen onverwachte dingen kan, bloeit op als ze gaat dansen. Ze staat vooraan bij een voorstelling en geeft rustig even les aan de rest als de docent weg is. Ze gaf een voorstelling met haar G-groep op school en mijn collega’s stonden met open mond te kijken hoe ze zich presenteerde, prachtig.” Sport zorgt ook voor sociale contacten, zegt Te Koppel. “Onze leerlingen komen vroeg met de bus naar school, laat weer terug, het is niet vanzelfsprekend dat zij met andere kinderen optrekken. Sport biedt dat wel. Natuurlijk is het in het begin best spannend, ook voor de ouders trouwens. Die zijn soms verbaasd en trots, dat hun zoon of dochter zoiets gewoon blijkt te kunnen!”

Enthousiaste leerlingen
Vorig jaar deden drie leerlingen bijvoorbeeld op eigen initiatief mee aan de Tristan Hoffman Challenge. Daarin beklimmen deelnemers ieder jaar een andere berg, hardlopend, fietsend of wandelend, om geld op te halen voor Kanjers voor kanjers. In 2017 gingen Pascal, Kevin en Marsha de Passo dello Stelvio op. “Het bijzondere is dat in de voorbereidingen en de challenge zelf ze echt onderdeel waren van de groep. Ze waren niet ‘de jongere met een verstandelijke beperking’, maar ‘een van de mensen die de Passo dello Stelvio wil bedwingen’. Dat ze de challenge hebben volbracht maakte hen heel trots. Ze zijn nog altijd gek van hardlopen en durven steeds meer aan te geven wat ze leuk vinden.”

Stap voor stap aanleren
Te Koppel ziet dat jongeren door sport beter leren inschatten wat ze wel en niet kunnen. “Gisteren liep een jongen binnen die in een reguliere groep aan freerunnen doet. ‘Nikka, ik heb de Kingkong geleerd!’, riep hij enthousiast. Dat is een move om over de bok te komen. Uit zijn verhaal bleek dat hij vooral zo enthousiast was omdat er een nieuwe assistent-trainer was die hem de oefening stapje voor stapje uitlegde. Daardoor deed hij het bijna in 1 keer goed terwijl hij normaal lang moet oefenen. Ja, daarmee geeft hij inderdaad eigenlijk prima advies voor veel begeleiders van sporters uit deze doelgroep!”

Werk samen!
Als combinatiefunctionaris kent Te Koppel het sportaanbod in de Achterhoek goed. Wat haar betreft hoeft er niet veel nieuws op het gebied van aangepast sporten bij te komen. “Er is al best veel en je wilt wel een beetje volume houden. In een groep sporten is leuker dan alleen of met zijn tweeën. Ik roep dan ook vooral op tot samenwerking, tussen sportverenigingen, gemeenten en andere aanbieders. Dan kan veel moois ontstaan. In Oost-Gelre zijn er bijvoorbeeld twee voetbalverenigingen waarvoor samenwerking niet vanzelfsprekend is. Toch doen ze dat in het G-voetbal, waardoor de ene vereniging zich nu concentreert op de wat jongere sporters en de ander op de oudere voetballers. Winst voor iedereen!” Te Koppel is blij dat naast de Onderwijsspecialisten ook gemeenten investeren in combinatiefunctionarissen, waardoor zij ouders en leerlingen buiten school kan begeleiden. “En we ondersteunen verenigingen. Als een club aan de slag wil met aangepast sporten maar niet precies weet hoe, geef ik graag advies.”

Special Olympics
Te Koppel en haar leerlingen kijken uit naar de Special Olympics in juni. “Lang niet alle leerlingen doen mee, soms zijn ze nog niet lang genoeg bezig met een sport. Maar bijvoorbeeld vereniging Archeus is de officiële locatie van het atletiek. Een groepje leerlingen van ons sport daar, en inmiddels is het ook een leerwerkplek geworden waarin ze bijvoorbeeld het terrein netjes houden. Zo dragen ze bij aan het evenement. Andere leerlingen gaan aan de slag als vrijwilliger bij de organisatie van de Special Olympics. En ik ga kijken of we met een team van school mee kunnen doen aan demonstratiesporten zoals beachvolleybal. Zo creëren we samen mooie momenten, en daar gaat sport ook over: plezier maken!”