Vivian (23, meervoudig beperkt) wil niet zomaar geholpen worden

Vivian van Leeuwen (23) is docent Nederlands in spe en heeft een zeldzame darmziekte met chronische vermoeidheid, doofheid, slechtziendheid en rolstoelafhankelijkheid tot gevolg. Doordat ze in een rolstoel zit, denken mensen maar al te vaak dat ze hulp nodig heeft… en van die aanname wordt ze wel eens knap moe.

Ik vind het niet erg als mensen me helpen. Tenminste… in principe vind ik het niet erg. Ik heb in mijn jaren op de middelbare school geleerd dat het juist goed is om te weten wanneer je iets niet zelf kunt en om je voordeel te doen met mensen die je graag verder willen helpen, en ik schaam me er ook nu niet voor om, als iets me niet lukt, iemand om hulp te vragen. Heb ik iets laten vallen en kan ik er zelf niet bij? Dan zet ik mijn verlegenheid aan de kant om een voorbijganger in te schakelen. Gaat een deur niet automatisch open, dan vraag ik iemand om even te helpen en datzelfde geldt voor liftknopjes die buiten mijn bereik zijn. Hulp accepteren vind ik prima, en als ik lees dat mensen met een beperking het heel vervelend vinden om hulpbehoevend te zijn, dan herken ik me daar niet per se in. Misschien ook omdat ik niet beter weet.

Wat ik net als mijn lotgenoten vaak wél vervelend vind, is geholpen worden zonder dat het nodig is. Ik vind het ontzettend fijn dat ik veel zelf kan en daar hecht ik ook waarde aan, want er is ook genoeg wat ik níet kan… en dan vind ik het heel naar als iets wat ik zelf kan, als het ware van me wordt afgepakt. Daarom vind ik het ook belangrijk om zorgprofessionals duidelijk te maken wat ik wel en niet kan en waar ze me bij moeten helpen, en laat ik het ook weten als bijvoorbeeld vrienden of familieleden me nét iets te veel willen helpen. Dingen zelf kunnen is een kracht en daar ben ik trots op.

Ik vind het ook gewoon totaal niet netjes, dat ongevraagd helpen. Gelukkig overkomt het me niet vaak en het is ook echt niet altijd erg, maar als mensen me helpen mijn jas uit te trekken of iets uit mijn tas te pakken terwijl ik dat prima zelf kan… dat is niet leuk. Het voelt als een soort inbreuk op mijn persoonlijke ruimte en mijn eigenwaarde, omdat het zo belangrijk is dat ik dingen zelf kan en die ook zelf doe. Bovendien is het een soort bevestiging van het ‘’hulpbehoevende gehandicapte’’-stereotype, en dat is echt niet fijn. Vaak wordt er ook nog eens raar opgekeken als je uitlegt dat het prima lukt, alsof dat niet klopt met het plaatje. Maar respect hebben voor wat iemand wel en niet zelf kan, dát is het hele plaatje.

Ik denk dat een hulpvraag twee kanten op moet werken. Enerzijds is het enorm belangrijk dat je als persoon met een beperking weet wanneer je hulp nodig hebt en dat je daar ook om durft te vragen, en anderzijds denk ik dat ongevraagd helpen door mensen zonder beperking moet veranderen in een hulpcheck. Ik vind het altijd alleen maar fijn als mensen aan me vragen of het lukt, of ik hulp nodig heb, of ze iets voor me kunnen doen: dat getuigt van betrokkenheid en gewilligheid, maar ook van respect voor de mogelijkheid dat je het zelf kunt. Want tja, gewoon maar de andere kant op kijken terwijl iemand met een rolstoel een trein in probeert te komen of iets laat vallen is ook weer niet zo sociaal. Maar je hulp aanbieden in plaats van meteen helpen… dat is toch niet zo vreemd?