Vivian (24, meervoudig beperkt) zou liever doof zijn dan blind

Vivian van Leeuwen (24) is docent Nederlands in spe en heeft een zeldzame darmziekte met chronische vermoeidheid, doofheid, slechtziendheid en rolstoelafhankelijkheid tot gevolg. Doordat ze zowel slechtziend als slechthorend is, is de vraag ‘’zou je liever doof of blind zijn’’ voor haar een makkelijke, maar tegelijkertijd ook een hele moeilijke.

“Zou je liever doof of blind willen zijn?’’ Het is één van die vragen waarmee je iemand beter kunt leren kennen. Een vraag om tijdens Truth or Dare of op een date te stellen, een vraag waarbij het totaal niet om het antwoord gaat. Want natuurlijk wil niemand blind of doof zijn, dus je wílt helemaal niet kiezen. Maar het is wel een interessant gedachte-experiment. Waar doe je het meeste mee, je oren of je ogen? En welke van die zintuigen is het belangrijkste voor je? En wat zegt dat over jou?

Voor mij is het eigenlijk een maar al te reële vraag. Sinds mijn vijfde ben ik slechthorend als bijwerking van antibiotica, maar dankzij het gehoorimplantaat dat ik op mijn elfde kreeg, beschouw ik mezelf niet écht als doof. Toen ik tien was, kreeg een nare infectie vat op mijn brein, waardoor het gezichtscentrum werd aangetast en ik problemen kreeg met scherpstellen – met andere woorden, ook nu nog houd ik boeken vlak bij mijn gezicht, moet ik vóór de tv zitten om ondertiteling te kunnen lezen en zie ik dingen van veraf niet of slecht. Blind ben ik gelukkig nooit geweest, doof ben ik alleen als ik mijn gehoorapparaat niet draag.

Na bijna twintig jaar met beide beperkingen weet ik het wel: ik zou liever doof zijn dan blind. Zonder twijfel. Als mijn gehoor plots heel erg achteruit zou gaan en mijn implantaat niet meer zou helpen, zou ik daar heel wat minder rouwig om zijn dan als mijn zicht plotseling enorm zou verslechteren. Misschien omdat mijn doofheid er al is zo lang ik me kan herinneren, terwijl ik nog heel goed weet hoe eng en frustrerend het was toen ik plots niet meer kon klokkijken, de ondertitels bij mijn lievelingsserie niet meer kon volgen en me niet meer kon verliezen in een boek.

Mijn ogen zijn mijn alles. Dankzij mijn ogen kan ik genieten van tv-series en films, kan ik lezen en schrijven en vooral: heel veel prachtige plekken om me heen en mooie mensen zien. Dankzij mijn ogen kan ik alles doen wat ik wil doen en kan ik zijn wie ik wil zijn. Dat ik daar dan wel wat grotere lettertypes bij nodig heb, is verwaarloosbaar. Maar als ik dat zou kwijtraken… ik weet wel dat er ook voor blinden genoeg mogelijk is. Maar uiteindelijk zou ik toch mijn hele leven opnieuw moeten inrichten, sommige dingen misschien zelfs moeten opgeven. En dat is iets wat ik heel erg moeilijk zou vinden.

Als ik mijn gehoor zou kwijtraken, zou er niet zo gek veel veranderen. Ik zou wat meer moeten terugvallen op gebarentaal en tolken en ik zou muziek heel erg missen, maar verder zou alles eigenlijk nog wel hetzelfde zijn. Ik zou het moeilijk vinden om te wennen aan een wereld zonder mijn favoriete artiesten en zonder het gelach en de stemmen van mensen om me heen en ik zou misschien wat minder sociaal worden… maar ik zou nog steeds alles kunnen doen wat ik nu doe. Zonder mijn gehoor ben ik nog steeds dezelfde. Dus ja, ik zou het wel weten. Hopelijk komt het nooit zover.